Suling, een andere bamboefluit

Gast blogger Iris Hos Engelhart beschrijft hier de Suling, een bamboe blaasinstrument met een uitwendig kanaal, gemaakt op Bali. De fluit heeft dezelfde grondtoon als onze sopraan bamboefluiten en een andere, eigen stemming. 

Toen ik Bea de laatste keer kwam opzoeken gaf ze mij een bamboeblaasinstrument met een uitwendig kanaal en (daardoor) een inwendige vensterbank. Een dunne strook bamboe is met een sierknoop om de bovenkant van de fluit vastgezet en vormt zo ook de bovenkant van het kanaal. Dat kanaal is niet rechthoekig, maar loopt met de ronding van de buis mee. Op de eerste afbeelding is goed te zien dat het om beide lange kanten van het kanaal gaat. Het muziekinstrument wordt een SULING genoemd.

De lengte en de bamboedikte bepalen de stemming en ja, natuurlijk ook de grootte van het venster, net als bij onze bamboefluiten. Deze fluit had dezelfde grondtoon als onze sopraanbamboefluit maar de stemming was een beetje anders.

Je zou dan kunnen denken: "Zo'n fluit is toch maar voor de toeristenmarkt gemaakt en daarom niet zo precies gestemd". Maar waarschijnlijker is, dat de stemming uitgaat van een eigen toonsysteem.

Er zijn op de wereld diverse systemen om te stemmen. Onze oren zijn gewend aan de hele en halve tonen, die we met elkaar met elkaar zo afgesproken hebben, maar er waren ook tijden en er zijn ook districten waarin de afspraken anders waren. Soms zelfs waren er helemaal geen afspraken! Met als gevolg dat het voor ons vals klinkt als "onze" afspraak niet nageleefd wordt. Maar vals en zuiver blijken in verschillende culturen dus een verschillende inhoud te hebben! Als je daar meer over wilt weten google dan naar de verdeling van het octaaf.

Het materiaal waarvan sulings gemaakt worden is schizostachyum blumei. een zuidoost Aziatische bamboesoort. Grappig is dat deze soort van nature een matte bast heeft, alsof de bovenste laag eraf geschraapt is. Ook bestaat de fluit uit één lid, dat is het stuk tussen twee knopen. De bamboesoort komt uit Kalimantan (Borneo), groeit nu ook op Sumatra en is op Java geïntroduceerd.

De productie van de planten is voor lokaal gebruik, meest voor vishengels en fluiten. De versiering bestaat vaak uit een draak die sierlijk met dunne lijntjes om de gaten van de fluit ingebrand is. Deze afbeelding lijkt erg op de versiering op "mijn" suling. Helaas is hier geen sierknoop gemaakt, maar alleen een touwtje om de bamboestrook vast te knopen. Aan de achterkant zijn tekens die ik niet kan ontcijferen en de tekst: Tirtagangga (Bali)

Leuk hè, zo'n cadeautje! Ik ben er erg blij mee.

Iris Hos Engelhart